In 1984 breekt er een interne machtsstrijd uit binnen de Centrumpartij (CP). Dit leidt tot de royering van Tweede Kamerlid Hans Janmaat in oktober van dat jaar. Enkele ontevreden leden van de CP uit het kamp van Janmaat richten op 7 november 1984 een nieuwe partij op: de Centrumdemocraten (CD). Janmaat sluit zich al snel bij deze partij aan. De CD plaatst zich in dezelfde lijn als de CP, ook zij noemt zich “niet links niet rechts” en zegt hiermee de zogenoemde ‘centrumstroming’ aan te hangen.
In zekere zin zet de CD de gevoerde koers van de CP voort, beiden uiten sterke kritiek op het gevoerde immigratiebeleid. Voor de CD staat het stoppen van immigratie centraal. De botsing van culturen die volgens de CD voortkomt uit het toelaten van immigranten speelt in hun ogen criminaliteit in de hand. Daarnaast heeft de toenemende bevolkingsdruk negatieve invloed op de heersende woningnood en werkeloosheid. Dit levert volgens de partij grote problemen op voor de ‘eigen’ Nederlandse bevolking. De situatie wordt nog schrijnender, zo stelt de CD, doordat de regering zogenaamde ‘positieve discriminatie’ toepast; oftewel, het bevoordelen van immigranten ten nadele van de eigen bevolking. De nationalistische inborst van de partij, in combinatie met het harde anti-immigratiebeleid en de vergelijkbare ideologie in relatie tot de CP, levert de partij bij de overige partijen al snel het stempel ‘fascistisch’ op.
Na een moeizame start bij de verkiezingen van 1986, bemachtigt de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen van 6 september 1989 één Kamerzetel. Hierna zet de electorale opmars van de partij door. In maart 1994 is de partij succesvol bij de gemeenteraadsverkiezingen en die lijn zet zij voort door in mei bij de Kamerverkiezingen 3 zetels te behalen.
https://www.rug.nl/research/dnpp/politieke-partijen/cd/geschiedenis/
Over de auteur:
Frank van Lieshout heeft in 2024 de geschiedenismaster Politiek & Parlement afgerond aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Sinds september 2024 is hij werkzaam als bestuursadviseur Public Affairs bij de Sociale Verzekeringsbank.
