Het gingt ‘niet om de macht maar om de kracht’, aldus lijsttrekker Gert Schutte in mei 1981. Met zijn ene zetel in de Tweede Kamer was het Gereformeerd Politiek Verbond een getuigenispartij die zich vooral profileerde in vragen rond leven en dood. De strijd tegen de abortus en euthanasie speelde daarbij een belangrijke rol.
Ondanks de constante aanhang en de opvallend grote jongerenorganisatie was de partij tamelijk geïsoleerd. Aan het partijlidmaatschap was namelijk de voorwaarde verbonden van het lidmaatschap van de zogenoemde Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Door die beperking ondervond de partij concurrentie van de RPF die gemakkelijker toegankelijk was. Binnen het GPV gingen daarom stemmen op om ‘andersdenkenden’ toe te laten en de samenwerking met de SGP en de RPF te bevorderen. Die ommezwaai kwam slechts langzaam tot stand. Pas in 1984 ging het GPV akkoord met een gemeenschappelijke lijst van de drie kleine protestants-christelijke partijen voor de verkiezingen voor het Europese Parlement.
Toch bleef het GPV beklemtonen dat ze niet ‘over één kam geschoren’ wilde worden met de SGP en de RPF. Een voorbeeld was de manier waarop Schutte zich afzette tegen het begrip ‘Staphorster variant’. In de eerste helft van de jaren tachtig dreigden het CDA en de VVD hun meerderheid kwijt te raken en leek het alsof ‘klein rechts’ de helpende hand moest bieden. Het etiket ‘Staphorst’ was volgens Schutte echter te conservatief en niet in overeenstemming met de ‘progressieve’ standpunten over werkgelegenheid en milieu. Hij lanceerde daarom zijn eigen ‘Groninger variant’ waarbij hij enige afstand nam van de SGP en de RPF. Pas in 2001 ging het GPV met de RPF op in de ChristenUnie.
Affiche GPV Tweede Kamerverkiezingen 1982. DNPP
In 1989 won het GPV een zetel en kreeg Schutte gezelschap van Eimert van Middelkoop. De partij verwierf in bredere kring gezag vanwege Schuttes kennis van het staatsrecht. Hij gold als ‘het politiek geweten’ van het parlement en verzette zich met kracht tegen de ‘tirannie van de meerderheid’. In Nederland moest ook met minderheden rekening worden gehouden.
